20
dec

Nieuwe veiligheid, nieuwe aanpak

‘Nederland is veiliger’, zegt premier Rutte in zijn persoonlijk plan voor de toekomst dat hij in oktober in het AD ontvouwde. De cijfers geven hem gelijk: het CBS signaleert al jaren een daling in het criminaliteitsniveau. De crime drop die zich in de hele westerse wereld voordoet gaat aan ons land niet voorbij. De metingen laten ook zien dat we ons de afgelopen 20 jaar nog eens veel veiliger zijn gaan voelen. Rutte heeft gelijk dus, zou je zeggen.

Dat valt helaas nog maar te bezien. Want de dalingen gelden alleen voor die vormen van criminaliteit die we van oudsher kennen. En volgens onze traditionele manieren van meten. Nederland is dus veiliger, maar alleen voor wie in de achteruitkijkspiegel lijkt. Terwijl we door de voorruit tal van nieuwe bedreigingen kunnen zien opdoemen. Geopolitiek, klimatologisch, economisch. Maar ook op het smallere terrein van crime en fear. Zo maken we ons inmiddels veel meer zorgen over terrorisme en migratie dan over  criminaliteit. Polarisatie grijpt razendsnel om zich heen, met allerlei schadelijke doorwerkingen in de samenleving. En steeds meer wordt zichtbaar dat ICT onze samenleving niet alleen grote kansen, maar ook forse bedreigingen oplevert. In de vorm van cybercriminaliteit, cyberspionage, cyberwarfare. Of, om maar een recent voorbeeld te nemen, doordat buitenlandse mogendheden op geraffineerde wijze ‘onze’ social media benutten om olie op het vuur van het westerse maatschappelijk ongenoegen te gooien.

Met dergelijke ontwikkelingen is in korte tijd een heel nieuw veiligheidslandschap ontstaan. Met daarop oude spelers, die het nog best lastig vinden om zich aan de nieuwe uitdagingen aan te passen. En met nieuwe – veelal commerciële – spelers – die sommige van die nieuwe uitdagingen wellicht uitstekend snappen, maar die op hun beurt soms nog moeten leren zien dat voor échte veiligheid meer telt dan alleen het commercieel belang. Angst verkoopt immers prima, zo liet Trump ons ook net weer zien, maar draagt niet echt aan een beter functionerende, veiliger samenleving. Ook werken aan veiligheid vraagt dus om maatschappelijk verantwoord ondernemen, waarbij shareholder value en public value hand in hand gaan. Krijgen we dat voor elkaar, dan zijn we ongetwijfeld in staat óók het vraagstuk van de cyber(on)veiligheid gezamenlijk het hoofd te bieden. Net zoals dat in de afgelopen jaren met tal van ‘oude’ veiligheidsvraagstukken is gelukt.

Deze column verscheen op maandag 19 december 2016 als voorwoord van de bijlage ‘Nieuwe Veiligheid’ van het FD