Al langere tijd bericht de Amsterdamse krant Het Parool over de liquidaties in die stad. Terecht. Die zijn immers een serieus probleem,  een probleem dat nog eens wordt verergerd door de niets ontziende manier waarop die nogal eens worden uitgevoerd. Het lijkt echter alsof de toon van de berichtgeving daarover de laatste weken is veranderd, de nuance is verdwenen, de krant een bijna activistische opstelling kiest. Die koers is naar mijn mening onverstandig.

Sinds twee weken vertelt Het Parool mij dat Amsterdam veilig is, maar steeds onveiliger voelt.  Om met een kogelregen aan gerapporteerde schietincidenten te laten zien dat het begrip ‘veilig’ eigenlijk ook maar betrekkelijk is. Zo bericht de krant op maandag 2 februari dat het geweld nu zo hoog is opgelopen dat nu in één weekendnacht drie schietpartijen plaatsvonden. De krant presenteert die binnen het frame van de zo grof uitgevoerde liquidaties van de laatste tijd. Maar met zo’n ‘schietpartij’ heb ik heel andere associaties dan met het meestal uiterst gedisciplineerde optreden van een arrestatieteam: dat was namelijk één van de drie incidenten van die nacht. Ook bij de andere twee was er geen aanleiding om die bij de liquidaties onder te brengen.

De krant kopt die dag stevig: ‘veilige stad voelt steeds onveiliger’. Het eerste deel van die stelling wordt keurig verantwoord: Amsterdam is immers net op een eervolle vijfde plaats van veiligste steden ter wereld geplaatst door The Economist. Een mooie prestatie, als je ziet waar Amsterdam vandaan komt. Waarop Het Parool baseert dat de stad steeds onveiliger voelt blijft echter onduidelijk. Kennelijk moeten we dat zelf concluderen op basis van ‘de schietpartijen’. Een week later doet de krant het nog eens dunnetjes over. Correspondenten kijken in New York, Rio en Polen of het daar, net als in Amsterdam, ook ‘zo veilig is, maar steeds onveiliger voelt’. Dat resulteert in berichtjes die vooral gaan over de misdaadcijfers en maar weinig over het gevoel. Maar het beeld van ‘onveilig voelend’ Amsterdam is nog weer eens bevestigd. Jammer dat niet eerst in eigen land is gekeken wat de beschikbare gegevens over de Amsterdamse veiligheidsbeleving zeggen. Dan was immers duidelijk geworden dat de stelling lastig houdbaar is. De officiële statistieken laten zien dat het veiligheidsgevoel van de Amsterdammers sinds 2008 ongeveer op hetzelfde niveau blijft. Zelfs de angst voor terrorisme valt op dit moment nog mee, blijkt uit lopend onderzoek. Mensen zijn eerder laconiek dan angstig.

De berichtgeving dreigt via het mechanisme van sociaal bewijs nu echter een selffullfilling prophecy te worden: als anderen zich immers zo onveilig voelen, zou ik dat dan ook niet moeten zijn? In ieder geval zal het het ’met mij gaat het goed, maar met ons gaat het slecht-effect’ versterken: het verschijnsel dat we onszelf wellicht niet zo onveilig voelen, maar dat we denken dat ‘al die anderen’ dat wel doen. De befaamde criminoloog Willem Nagel was zo gek niet toen hij zijn klassiek geworden uitspraak deed: ‘Als je je onveilig voelt moet je een andere krant nemen.’ Door de kaalslag in krantenland hebben wij die mogelijkheid in Amsterdam niet meer. Mag ik daarom m’n krant vragen over de liquidaties weer wat genuanceerder te berichten? De liquidatieproblematiek is op zichzelf al serieus genoeg. Ongenuanceerde berichtgeving maakt die alleen maar erger.

Dit is een bewerking van de tekst die op zaterdag 12 februari 2015 werd geplaatst in de rubriek Het Laatste Woord van Het Parool.