Hij verscheen al eerder dit jaar, maar in de huidige onrust breng ik ‘m graag nog eens onder de aandacht: de Edelman Trust Barometer 2025. Deze survey laat zien hoe het wereldwijd met het vertrouwen onder de bevolking (en de gevolgen daarvan) is gesteld. En doet de Nederlandse situatie beter begrijpen door ook de internationale context te schetsen.

De Barometer van 2025 rept van een Crisis of Grievance, door een brede aanwezigheid van ongenoegen en wrok. Institutional failures push us to the brink, zo voegt de Barometer daaraan toe. Wat het vertrouwen in bedrijfsleven, overheid, media en NGO’s onder druk zet. Gemiddeld genomen scoort Nederland daarop overigens nog relatief hoog in vergelijking met andere (ook westerse) landen. Maar het tegenovergestelde is in ons land zichtbaar waar het gaat Lees verder →

Daar kon je natuurlijk op wachten…na het verschijnen van het rapport Bloemen op de Begraafplaats vormde ik  – als woordvoerder van het onderzoeksteam – natuurlijk ook het mikpunt van de complotdenkers. Nu ben ik niet naïef, dus ik had wel de nodige  voorzorgsmaatregelen genomen. Maatregelen die vanzelfsprekend nog geruime tijd van kracht blijven.

Vervelend wellicht, maar ook hiervoor geldt de Cruyffiaanse wijsheid elk nadeel hep z’n voordeel. In het onderzoek sprak ik immers veel mensen die het mikpunt van de complotdenkers zijn geweest. En in mijn (andere) werk spreek ik regelmatig bestuurders of professionals die het maken hebben met doxing, intimidatie of bedreiging. Wat dat wel en niet met je doet kon ik me al aardig voorstellen. Maar het is extra leerzaam ook nog eens zélf te ervaren wat dat met je doet. Participerend onderzoek heeft daarmee weer een nieuwe dimensie gekregen….

Zojuist verscheen ons boek Bloemen op de Begraafplaats. De aanpak van een complottheorie in Bodegraven. En wat we daarvan kunnen leren. Het resultaat van een onderzoek van ruim twee jaar, waarin we reconstrueren hoe bestuur, politie en justitie zijn omgegaan met de complottheorie die vanaf 2020 rond Bodegraven de kop opstak. En die niet alleen gepaard ging met verstoringen van de openbare orde, maar vooral ook met bedreiging en intimidatie van mensen in het hele land die zich volgens de aanjagers van het verhaal schuldig zouden hebben gemaakt aan satanisch-pedofiele rituelen. Of die geprobeerd zouden hebben het bekend worden van die vermeende misstanden tegen te gaan.

Onbekendheid, onderschatting en ongereguleerdheid trokken een zware wissel op het vermogen van de instanties om het gedrag van de aanjagers en volgers van het Lees verder →

Op verzoek van de Commissie Bestuur en Veiligheid van de VNG onderzocht ik het afgelopen jaar de positie van het lokaal bestuur in veiligheidsbestel en veiligheidsbeleid. Daaruit komt zonneklaar naar voren dat het niet alleen de (lokale) politie, maar álle partijen in het bestel steeds meer over de schoenen loopt. En dat het lokaal bestuur bij de zorg voor openbare orde en veiligheid daardoor steeds vaker alleen staat.

De factoren die dit in de hand werken zijn divers. Variërend van een veel diverser geworden veiligheidsproblematiek, weeffouten in systeem of sturing, tot personeelstekorten en de politisering van het veiligheidsdebat. Met ‘pleisters plakken’ – zoals een miljoentje extra hier of daar – gaan we dat niet doorbreken. We zullen fundamentele keuzen moeten maken.

Daarom ben ik enorm blij dat de VNG nu oproept tot een breed debat over de herijking van het veiligheidsbestel. Niet alleen in het belang van het lokaal bestuur. Maar in het belang van samenleving en rechtsstaat als geheel. En van al diegenen die zich daarvoor dag-dagelijks het snot voor de ogen werken.

Klik hier voor het volledige rapport.

En klik hier voor de voortreffelijke oproep van de VNG.

De huidige maatschappelijke onrust doet een groot beroep op onze politie. Daarover spraken politiechef Jose Rooijers en ik in deze podcast van de Politieacademie. Onder leiding van Nina van den Dungen werd dat een mooi en open gesprek. Over de groeiende voedingsbodem voor maatschappelijke onrust en de uitdagingen die dat voor de politie met zich meebrengt. Over de belasting van politiemensen en de uitholling van de lokale politiezorg. Of over de manier waarop het politieke debat in het afgelopen jaar nog eens olie op het vuur wierp en het lokale gezag ondermijnde. Ik weet niet of 2025 in dat opzicht een rustiger jaar wordt. Maar ik wens het u allen wel van harte toe!