‘Nederland is veiliger’, zegt premier Rutte in zijn persoonlijk plan voor de toekomst dat hij in oktober in het AD ontvouwde. De cijfers geven hem gelijk: het CBS signaleert al jaren een daling in het criminaliteitsniveau. De crime drop die zich in de hele westerse wereld voordoet gaat aan ons land niet voorbij. De metingen laten ook zien dat we ons de afgelopen 20 jaar nog eens veel veiliger zijn gaan voelen. Rutte heeft gelijk dus, zou je zeggen.

Dat valt helaas nog maar te bezien. Want de dalingen gelden alleen voor die vormen van criminaliteit die we van oudsher kennen. En volgens onze traditionele manieren van meten. Nederland is dus veiliger, maar alleen voor wie in de achteruitkijkspiegel lijkt. Terwijl we door de voorruit tal van nieuwe bedreigingen kunnen zien opdoemen. Geopolitiek, klimatologisch, economisch. Maar ook op het smallere terrein van crime en fear. Zo maken we ons inmiddels veel meer zorgen over terrorisme en migratie dan over  criminaliteit. Polarisatie grijpt razendsnel om zich heen, met allerlei schadelijke doorwerkingen in de samenleving. En steeds meer wordt zichtbaar dat ICT onze samenleving niet alleen grote kansen, maar ook forse bedreigingen oplevert. In de vorm van cybercriminaliteit, cyberspionage, cyberwarfare. Of, om maar een recent voorbeeld te nemen, doordat buitenlandse mogendheden op geraffineerde wijze ‘onze’ social media benutten om olie op het vuur van het westerse maatschappelijk ongenoegen te gooien.

Met dergelijke ontwikkelingen is in korte tijd een heel nieuw veiligheidslandschap ontstaan. Met daarop oude spelers, die het nog best lastig vinden om zich aan de nieuwe uitdagingen aan te passen. En met nieuwe – veelal commerciële – spelers – die sommige van die nieuwe uitdagingen wellicht uitstekend snappen, maar die op hun beurt soms nog moeten leren zien dat voor échte veiligheid meer telt dan alleen het commercieel belang. Angst verkoopt immers prima, zo liet Trump ons ook net weer zien, maar draagt niet echt aan een beter functionerende, veiliger samenleving. Ook werken aan veiligheid vraagt dus om maatschappelijk verantwoord ondernemen, waarbij shareholder value en public value hand in hand gaan. Krijgen we dat voor elkaar, dan zijn we ongetwijfeld in staat óók het vraagstuk van de cyber(on)veiligheid gezamenlijk het hoofd te bieden. Net zoals dat in de afgelopen jaren met tal van ‘oude’ veiligheidsvraagstukken is gelukt.

Deze column verscheen op maandag 19 december 2016 als voorwoord van de bijlage ‘Nieuwe Veiligheid’ van het FD

Interessant om te zien wat er deze week met een klein berichtje over de Nederlandse politie gebeurde. Het laat het belang zien van hoe je wilt kijken. Hoe je framet dus.

Dinsdag bracht de Nederlandse politie naar buiten dat 99,7% van de wapendragende agenten die vorig jaar meededen aan de verplichte schiettoets waren geslaagd. De politie maakte deze cijfers bekend naar aanleiding van een WOB-verzoek van het AD. Interessant dat er een WOB-procedure voor nodig is om met deze cijfers te komen, maar helemaal Lees verder →

Kort na de aanslagen in Brussel versterkte de nationale politie haar aanwezigheid op de vier belangrijkste stations in Nederland. Daarbij werd ook de nieuwe Bewakingseenheid ingezet, waardoor voor het eerst politiemensen met ‘lange wapens’ (het Heckler & Koch MP5 machinepistool) zichtbaar zijn. Op de mate waarin die inzet het publiek ook een gerust gevoel geeft bestaan verschillende visies. De ‘congruentietheorie’ geeft aan dat als de zorgen onder het publiek maar groot genoeg zijn, de zwaardere en zichtbare inzet van de politie zal leiden tot een groter veiligheidsgevoel van het publiek. Dan is de vraag natuurlijk wanneer de zorgen van het publiek groot genoeg Lees verder →

Gisteren gaf de Nationale Politie cijfers vrij over de incidenten die de politie het afgelopen jaar registreerde in en rond opvanglocaties van vluchtelingen. Dat lijkt me een verstandige keuze. Het hele debat wordt te veel gekleurd door suggesties en halve waarheden, het is veel beter om open te zijn. Zie daarover ook mijn bijdrage op Secondant van vorige week. Folkert Jensma betreurde het vandaag in zijn column wel dat de cijfers niet meteen van meer duiding waren voorzien. Daardoor blijft het volgens hem buiten beeld dat de meeste incidenten zich afspelen tussen asielzoekers onderling. Het zijn dus volgens hem de asielzoekers zelf die de meeste overlast hebben: van elkaar.

Plv. Korpschef Ruud Bik pleitte er in diverse media voor over te gaan op kleinere opvangcentra. Daar zou wellicht de kans op onderlinge fricties kleiner zijn, het zou de politie het ook makkelijker maken in te grijpen bij incidenten. Het zou ook de onrust onder omwonenden kunnen verminderen. Zo’n onderzoek zou gedaan moeten worden door het ministerie van VenJ  en betrekking moeten hebben op   de relatie tussen de omvang van opvanglocaties, incidenten en onrust. Zo’n onderzoek lijkt me  een goede zaak. Zolang dat onderzoek niet wordt gebruikt Lees verder →

Annemarie Jorritsma gooide vorige week een knuppel in het hoenderhok van het maatschappelijk debat rond vluchtelingen. Media zouden volgens haar nodeloos de angst en onzekerheid in de samenleving voeden. Tom-Jan Meeus raakte vervolgens in NRC-Weekend een vergelijkbaar punt. Volgens hem raakt het debat steeds verder verziekt door hysterie,  polarisatie en nepdeskundigheid. In dat licht verhaalt hij over de verademing die hij voelde bij het horen van een gezaghebbend oud-professional als Nordholt.

Het is inderdaad verbijsterend te zien hoe de berichtgeving rond migratie en terrorisme nogal eens de trekken vertoont van een op hol geslagen flipperkast. Dat is niet alleen de media aan te rekenen: rustig, moreel leiderschap op landelijk niveau zou tegenwicht kunnen bieden. Maar daar gaapt op dat vlak slechts een groot gat. Iets dat het nog eens onbegrijpelijker maakt dat – zoals Meeus ook aangeeft – politiek en bestuur het niet op Lees verder →

De afgelopen week kreeg Amsterdams burgemeester Van der Laan een bijna farizeeër-achtige horde over zich heen. Hoe kon hij nou zeggen dat ‘Keulen’ in Amsterdam niet kon voorkomen? Dat niet alleen de Amsterdammers daar te lief voor waren, maar vooral ook dat had Nederland al een ontwikkeling doorgemaakt die de Duitsers nog te gaan hadden? Was hij nou helemaal naïef geworden?

Jammer, want van der Laan had wel degelijk een punt. Wie de afgelopen jaren in Duitsland heeft rondgekeken weet dat het concept van de aangeharkte stad nog volledig aan Duitse steden voorbij is gegaan. Wie wil weten hoe Amsterdam er in de jaren tachtig uitzag komt in diverse Duitse steden prima aan z’n trekken. Wie weleens heeft gekeken bij grootschalig optreden van de Duitse politie weet dat die nog steeds grote moeite hebben adequaat op Lees verder →