Het afgelopen halfjaar zou ik mijn dissertatie afmaken. Over veiligheidsbeleving in de 21^ste eeuw. Over hoe deze langzaam verschoof van de klassieke angst voor criminaliteit naar de angst en onzekerheid rond tal van nieuwe dreigingen. Zoals terrorisme, cyber crime of ‘crimmigratie’. In mijn dissertatie laat ik zien langs welke mechanismen een beleving van sociale (on)veiligheid ontstaat, maar vooral ook welke doorwerking deze heeft in de samenleving en wat daarmee het belang is daar wat aan te doen. Ik ga er natuurlijk ook op in wát je dan kunt doen.

Ik had me dit voorjaar net opgesloten om de laatste hoofdstukken te schrijven toen de corona-pandemie toesloeg. Helaas bracht die pandemie een pandemie van angst en onzekerheid in haar kielzog mee. Ik vermoedde al gauw dat het hier om eenzelfde type angsten en onzekerheden gaat als waar ik al zolang mee bezig ben. Met vergelijkbare Lees verder →

Werkers uit politie en gezondheidszorg bewegen zich beide in de frontlijn van de pandemie. Elk in een andere rol, maar toch. Op beide groepen werkers hebben we in het verleden fors bezuinigd, nu moeten zij voor ons de kooltjes uit het vuur halen. We spreken luid onze waardering voor hen uit, opinieleiders kondigen alvast een herwaardering van de werkers uit de publieke sector aan. Een herwaardering die dan vast ook te merken zal zijn in klinkende munt, zo valt tussen de regels door te horen. Ik houd eerlijk gezegd m’n hart vast. Maken we dat immers ook waar in de ongekende recessie die nu op ons af komt? Put your money where your mouth is, zeggen de Britten dan fijntjes. Maar kúnnen en willen we dat ook als de COVID-crisis onder controle is, maar de economische crisis goed op stoom komt?Ik durf er niet op te vertrouwen. Ik zie dat wel als een tikkende tijdbom. Hoe zou ik als zorgmedewerker of als politiemens reageren als ik dan alsnog weer met een kluitje in het riet wordt gestuurd? Als je je al vóór de coronacrisis gemangeld en uitgeperst voelde door personele tekorten, beklemmende bureaucratie of krappe beloning. En je toch weer loyaal op je tenen bent gaan staan om ook deze crisis weer het hoofd te bieden.

Er is nóg een overeenkomst tussen zorg en politie. In de gezondheidszorg heeft de aandacht voor COVID-19 de reguliere zorg een tijdlang verdrongen. De behandeling van ándere kwalen kwam op een fors lager pitje te staan. De capaciteit was er niet voor, Lees verder →

Zoals gisteren toegezegd hierbij een overzicht van de mogelijke maatschappelijke doorwerkingen van ‘de tweede epidemie’ van COVID-19: die van de angst en onzekerheid. Gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar effecten van veiligheidspercepties bij uiteenlopende crises en bedreigingen en op mijn – nog niet gepubliceerde – promotieonderzoek. Nog snel aangevuld met bevindingen van de SARS-epidemie uit 2002-2003.

In de beschikbare tijd heb ik nog geen literatuurverwijzingen kunnen aanbrengen, die volgen in de verdiepingen die ik de komende tijd zal maken. Zaken die n.m.m. vooral relevant zijn voor het beleid heb ik gemarkeerd met een rood uitroepteken. Er zijn onder meer grote opgaven op het gebied van onze geestelijke gezondheid en sociale samenhang. En let op: uit dit soort crises weten we dat de maatschappelijke reacties door een aantal fasen gaan, de reacties en gedragingen die je nu in deze eerste ‘shock-fase’ ziet zijn niet representatief voor het vervolg.

Excuus voor de kleine lettertjes, daarom in ppt-format zodat het op computer of laptop beter leesbaar is. Tot nadere toelichting ben ik altijd bereid, feedback waarmee dit overzicht completer of beter wordt stel ik op prijs. We moeten hier immers samen doorheen!

Eysink Smeets – Mindmap doorwerking angst voor COVID-19

In de ochtend van 13 januari 2018 kregen de inwoners van Hawaii een schokkend bericht op hun mobieltjes. Een officieel overheidsbericht. “Ballistic missile threat inbound to Hawaii. Seek immediate shelter. This is not a drill.”. Het was net de tijd dat de spanningen tussen de V.S en Korea hoog opliepen. Hawaii was het enige stukje Amerikaans grondgebied dat Kim Jung Il met een nucleaire raketlading kon bereiken. De optelsom was dus snel gemaakt: het eiland zou geraakt worden door een nucleair projectiel. Je zou denken dat dat tot massale paniek onder de bevolking zou leiden, want geschikte schuilplaatsen waren niet voorhanden. De reactie onder de bevolking was echter vrij rustig. Maar wel heel verschillend.

Een deel van de bevolking deed precies wat werd gevraagd: dekking zoeken. Sommigen zochten razendsnel een schuilplaats in het stevigste gebouw wat ze maar vonden in de buurt. Anderen vielen terug op wat ze ‘ooit’ van de overheid hadden gehoord en lieten thuis hun bad vollopen. Dat moest dekking bieden. Een tweede deel koos een fatalistischer opstelling. Tegen een nucleaire bom zou immers niets bestand zijn. Dus belden zij geliefden om afscheid te nemen, schonken zichzelf een mooi glas wijn in om het leven in stijl af te sluiten of zetten zich met een kop koffie en de kat op schoot op de veranda om daar ‘het vuurwerk af te wachten’. Er was ook nog een derde groep. Die deed helemaal niets. Ging gewoon verder met het sproeien van het tuingazon of draaide zich nog eens lekker om in bed. En waarom? Het bericht was volledig aan hen voorbijgegaan.

Het – waar gebeurde – voorbeeld laat zien hoe verschillend mensen onder een extreme dreiging kunnen reageren. Ook bij veel andere, recente crises hebben we kunnen leren hoe mensen zich gedragen wanneer zij zich onveilig voelen. Over hoe de psychologie van de veiligheid werkt. Bij terrorisme bijvoorbeeld. Natuurrampen. Of bij de recente financiële Lees verder →

Neemt geweld tegen de politie (GTPA) nu inderdaad toe? Of is de politie er vooral gevoeliger voor geworden en zetten we er daarom meer het vergrootglas op? En is het verstandig om daarover zo prominent het politiek-maatschappelijke debat te voeren? Daarover ging ik gisteren op de NIK Themadag met zo’n 150 politiemensen het gesprek aan, verspreid over vier workshops. Dit op uitnodiging van Ruud Verkuijlen, de Lees verder →