Op dit moment ontrolt zich in de wereld een crisis zonder weerga. Op het eerste gezicht gaat het ‘slechts’ over een kredietcrisis. Maar wie er even over nadenkt ziet dat deze kredietcrisis ook gevolgen kan hebben voor de veiligheidszorg. Je zou dus zeggen dat het daar inmiddels gonst van de bedrijvigheid om ons te prepareren op dat wat komen gaat. Pro-actief werken is immers het devies. Maar wie zijn oor te luisteren legt hoort slechts een oorverdovende stilte. Crisis? What crisis?

Wat we in de samenleving de komende tijd voor onze kiezen gaan krijgen wordt steeds helderder. Een verdubbeling van het aantal werklozen in pakweg anderhalf jaar tijd. Bedrijven die nauwelijks aan geld kunnen komen. Een explosie van faillissementen. Een overheid die waarschijnlijk óók stevig de buikriem moet aanhalen. En we weten niet wat de komende tijd nog meer voor ons in petto heeft.

Onderwijl gaat de veiligheidszorg door met het bijhouden van de juichstatistiekjes van de afgelopen jaren. Maar zou het kunnen zijn dat er binnenkort niks meer te juichen valt? Omdat criminogene factoren weer in kracht toenemen én de slagkracht van de veiligheidszorg vermindert? Het is dus de hoogste tijd te stoppen met turven. En te beginnen met vooruitzien.

Loopt door de werkloosheid wellicht binnenkort de vermogenscriminaliteit en andere illegale bedrijvigheid weer op? Leveren een hoger niveau van frustratie in de samenleving en ‘zondebokkerij’ meer geweldscriminaliteit op en radicalisering? Zien we – zoals Crimefighting-Kamerlid Teeven al waarschuwde – door faillissementen en geldgebrek in het bedrijfsleven meer fraude én meer toegangen voor ‘fout’ geld? Wat gaan migratiestromen doen en wat betekent dat voor veiligheid? En, zeker als de crisis verder uitdiept, ligt sociale onrust dan op de loer?

Aan de kant van de veiligheidszorg zelf valt op dat na de beurscrash het vertrouwen in de overheid enorm is toegenomen. Maar is dat geen kortstondig rally-around-the-flag-effect? Waarna – net als in de periode na 2002 – dat vertrouwen diep kan vallen? Met alle gevolgen voor (de professionals in) de veiligheidszorg van dien? En als geld het probleem is, in hoeverre kan dan de verleiding worden weerstaan te snijden in budgetten? Oók in die van de veiligheidszorg? Ik pik nu al de eerste signalen op dat dat niet het geval zal zijn.

Vragen, vragen, véél vragen. En nog relatief weinig antwoorden. Zeker geen onderbouwde. Nu is niets zo moeilijk als in de toekomst kijken. Maar het lijkt toch de hoogste tijd voor een systematische, strategische verkenning van wat ons ook maar te wachten zou kúnnen staan.

De veiligheidszorg kan nú laten zien dat al dat geblaat van de afgelopen jaren over proactief werken meer was dan reclametaal. Een moderne veiligheid is op z’n toekomst voorbereid. Dat geldt zeker als die toekomst heftig is. Even overschakelen van daadkracht naar denkkracht dus. En wel nu!

Deze column verscheen in maart 2009 in op www.crimelink.nl