De afgelopen dagen met een collega-onderzoeker gezworven in en rond Calais. Overdag gekeken in de Jungle. ’s Nachts het spel bekeken tussen vluchtelingen en Franse politie bij spoorwegemplacement en Kanaaltunnel. In je eentje op de mountainbike, in het pikdonker, schrik je je soms rot als er weer tien man opeens uit een bosje komt gekropen. Maar al snel werd me duidelijk dat het er nauwelijks gevaar te duchten is. Vrijwel iedereen was vriendelijk, niemand wil in problemen komen met de politie. Iedereen wil naar Engeland. Of beter: gáát naar Engeland, zo werd ons steeds verteld. Geen greintje twijfel.
Waarom Engeland? In Frankrijk wordt je honds behandeld, zo zeggen de meesten. Kijk maar in de Jungle. In Nederland duurt het heel lang voordat je zeker weet of je mag blijven. In België of Denemarken is er weer wat anders. In Engeland niet. Daar mag je werken zonder ID, krijg je 40 pond per week, krijg je een huis, is de taal makkelijker en woont er vaak ook al familie. Dus Engeland moet het wezen. Per trein, tunnel veerboot, smokkelbootje of zo nodig – zoals enkelen al met de dood hebben moeten bekopen – zwemmend. Gek, maar staand op het zonovergoten strand van Calais snap ik het ook nog bijna dat een fitte, ambitieuze twintiger denkt zwemmend de overkant te kunnen. Op zo’n dag lijken die krijtrotsen bedrieglijk dichtbij.
Dat er de afgelopen 2 maanden al meer dan 10 doden in en rond de spoortunnel zijn gevallen verbaast ook niet. De beveiliging van het emplacement is gammel, de beveiligingsstrategie van de politie niet overtuigend. Pappen en nathouden lijkt het belangrijkste devies. Dus zien we de hele nacht doodgemoedereerd vluchtelingen op het spoor lopen, klimmen ze vlak langs hoogspanningsleidingen of worden ze bijna platgereden door vrachtwagens op weg naar het station. Uit angst anders door vluchtelingen besprongen te worden blazen die immers de laatste paar honderd meter naar het station volgas. Ook de angst van de chauffeurs is begrijpelijk: voor een verstekeling in hun vrachtwagen worden ze zwaar beboet, zo horen we van hen.
Elke nacht is het hetzelfde circus. Hetzelfde spel. Met alle spelers min of meer op dezelfde plekken. De vluchtelingen. De politie. De vrachtwagenchauffeurs. Soms een mensenrechtenorganisatie erbij om te kijken of de politie niet te gewelddadig is. En de media, op min of meer een eigen heuveltje. Waarmee de vluchtelingen, overigens zonder een spoor van rancune, zeggen niet blij te zijn. Want hoe meer media-aandacht er is, hoe meer de politie haar best doet is hun ervaring.
Maar het roept wel vragen op, dit dodelijke kat-en-muisspel, waar nauwelijks schot in lijkt te zitten. Waarom accepteren we dat eigenlijk? Dat vluchtelingen door een andere landen heengaan, maar ervoor kiezen niet daar, maar in een ander land asiel aan te vragen. Een ander land, dat ze overduidelijk niet hebben wil. En vervolgens accepteren we ook nog dat deze bizarre stand-off ontstaat. Tja. Ik onderschrijf ten volle dat de EU vooral een gemeenschap van waarden is. Als je hier kijkt begin je je alleen af te vragen welke we dan bedoelen.
