De sneeuwpret van de afgelopen week gaf ons waar we al zolang naar snakten. Afleiding, energie, plezier. Even een breuk met de fixatie op corona. Daarmee deed de natuur waar het kabinet al zo lang aan voorbijgaat: zorgen dat we de coronacrisis vol kunnen houden.Het kabinet hanteert drie wegen om uit de crisis te komen: maatregelen, testen en vaccineren. Maar bij een chronische crisis als deze raken we vermoeid. Loopt ons vermogen terug om met alle onzekerheid, stress en frustratie om te gaan. De avondklokrellen lieten zien waar dat toe kan leiden. Er is dus meer nodig om goed door deze crisis te komen: het voeden van onze veerkracht.

Sluipend 

Drie aspecten zijn daarbij van belang. Allereerst is voor veel groepen de corona-pandemie niet (meer) de grootste bedreiging, maar de manier waarop die op andere terreinen doorwerkt. Corona bedreigt niet alleen onze individuele gezondheid, maar ook die van de samenleving als geheel. In fysiek opzicht, maar minstens zozeer ook mentaal, sociaal en economisch. Net zoals de crisis sluipend onze instituties aantast, onze binnensteden, onze democratie. Als we daar evenveel aandacht voor opbrengen als voor het besmettingsgevaar kunnen we al veel frustratie en stress voorkomen.

Volgende tik

Ten tweede is het zaak anders met tijd om te gaan. We hebben het steeds over de komende paar weken. Maar waar hebben we de komende máánden mee rekening te houden? Wat is het advies voor de zomervakantie, waarvoor veel mensen nu al plannen zitten te maken? We zullen het ook over de komende járen moeten hebben. De crisis is niet voorbij als het besmettingsgevaar is geweken. Dan krijgen we de economische gevolgen, met de sociale in hun kielzog. Dikke kans dat die combinatie onze mentale gezondheid een volgende tik geeft. Met meer depressies, meer suïcides tot gevolg. Hoe bereiden we ons daarop voor, wetend dat we de geestelijke gezondheidszorg de afgelopen jaren juist hebben afgebroken? Natuurlijk, zulk vooruitkijken is met veel onzekerheden omgeven. Maar was het uitgangspunt niet dat we de Nederlander volwassen zouden behandelen? Dan moet je het ook aandurven om het over een toekomst te hebben die verder weg ligt dan die paar komende weken.

Lichtpuntjes

Tenslotte: doorbreek de fixatie op wat niét kan en op repressie als middel om te zorgen dat we ons aan maatregelen houden. We stellen een vuurwerkverbod in zonder goed na te denken hoe het jaarwisselingsritueel dán op een bemoedigende manier kan worden gevoerd. Rond de avondklok doen we hetzelfde. Mensen die daar niet mee om kunnen gaan veroordelen we keihard. Daarmee doet het kabinet zowel haar eigen aanpak als de samenleving tekort. De meeste mensen deugen, schreef Rutger Bregman terecht, maar soms hebben we  hulp nodig om dat te blíj́ven doen. We hebben ‘ontluchtingsventielen’ en lichtpuntjes nodig om het vol te houden. Wat doen we om de komende voorjaarsvakantie tóch ontspannend te maken, zeker voor kinderen en jongeren? Wat doen we, in de wetenschap dat tradities extra belangrijk zijn in onzekere tijden, om Koningsdag, Pasen of het Offerfeest tóch een oplaadmoment te laten zijn?

Samenbinden

Natuurlijk, hier is de samenleving zelf aan zet. Maar is het niet verstandig om hiervoor ook kaders en faciliteiten te bieden? Budget en iéts meer bewegingsruimte voor het lokaal bestuur om te doen wat in hún gemeenschap nodig is? Ondersteund door landelijke, positief prikkelende en vooral ook samenbindende activiteiten? Daarmee kunnen we ook nog eens twee vliegen in één klap slaan. Juist partijen die de expertise en het organiserend vermogen hebben om een belangrijke rol te spelen (cultuur, evenementen, horeca) zitten nu nagelbijtend aan de kant. Een enkele uitzondering als dat van de fieldlabs daargelaten. Te duur, denkt u? Met een betere sociale stemming en een versterkt vermogen ons aan lastige beperkingen te houden hebben we het in no-time terugverdiend.

Sociale stemming

Verbreedt dus de probleemdefinitie, het tijdsperspectief én de aanpak zelf. Ja, daar wordt het allemaal complexer van. Maar wat we het hoofd hebben te bieden is complex. Op deze manier houden we het beter en langer vol en verminderen we de kans op hernieuwde onrust. Investeer dus gerichter in sociale stemming en veerkracht. Dan kunnen we de ME en waterwerper thuislaten.

Deze column verscheen op 18 februari 2021 als NRC’s Veiligheidscolumn