Sinds ik gisterochtend op Radio 1 opmerkte dat de ongeregeldheden rond de jaarwisseling al tien jaar een dalende trend vertonen ontspon zich een boeiend mediacircus. Met interviews in NRC, Volkskrant, Trouw, ND, Nieuwsuur, inmiddels ook NOS Stories en ga zo maar door. En met natuurlijk ook het nodige weerwerk. Prima, want met debat komen we verder.

Klik hier voor een pdf van het interview in de Volkskrant, dat een goed beeld geeft van wat ik over de jaarwisseling te melden had. 

Laat ik overigens, om elk misverstand uit de weg te ruimen, nog eens benadrukken dat ik heel goed snap dat de jaarwisseling voor politiemensen en hulpverleners niet overal een pretje was en is. En dat alleen al de káns om bv. een Cobra naar je hoofd te krijgen je Lees verder →

De huidige maatschappelijke onrust vindt mede z’n wortels in de verstoorde relatie tussen bestuur en uitvoering, zo zeg ik in deze podcast. De communicatie is te eenzijdig geworden, waarbij boodschappen van politiek en bestuur wel de uitvoering bereiken, maar signalen uit de uitvoering over onuitvoerbaarheid, ongewenste neveneffecten of gebrek aan middelen smoren in de bestuurlijke bontkraag. Tijd voor de fluwelen professionele revolutie dus, waarin uitvoerders nadrukkelijker en onverzettelijker voor hun vak gaan staan. En, vanzelfsprekend binnen de grenzen van de rechtsstaat, nadrukkelijker ‘nee’ gaan zeggen.

Een aflevering uit de podcastserie Onderzoekers over de Toekomst van Hogeschool Inholland, van de hand van Rudy Nicola. Waarin nog veel meer facetten van de  maatschappelijke onrust de revue passeren.

(De link brengt u direct bij de Spotify-versie van de podcast. U vindt de aflevering is ook via de andere gebruikelijke podcastkanalen, zoals Apple of Google Podcasts)

Deze week werkte ik met plezier mee aan een middag over maatschappelijke onrust van en voor strategisch leidinggevenden van de Nationale Politie. Ter voorbereiding ging ik over dat thema in gesprek met Piet-Hein Peeters en Sophie van Berkesteijn van de School voor Politie Leiderschap. Het resulteerde in een mooi, rustig gesprek over onrust, uitgebracht in de podcastserie Radiostilte. En voor een breder publiek dan de politie alleen. Klik hier om de podcast te beluisteren.

(De link brengt u direct bij de Spotify-versie van de podcast. U vindt de aflevering is ook via de andere gebruikelijke podcastkanalen, zoals Apple of Google Podcasts)

Onlangs presenteerde ik op het jaarlijkse overleg van ministers van J&V, VNG en burgemeesters het essay Onrust Begrijpen begint bij anders kijken. Een essay dat ik schreef voor het Interdepartementaal Programma Maatschappelijke Onrust en het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid. Daarin laat ik zien hoe de toenemende maatschappelijke onrust begrepen kan worden uit de ontwikkeling van angsten, onzekerheden, frustratie en stress in de afgelopen jaren in de samenleving. En langs welke vaste patronen en processen dat verloopt.

In het essay schets ik ook hoe de publieke zorgen deze eeuw fundamenteel zijn veranderd. We worden geconfronteerd met wezenlijk andere dreigingen dan voorheen. De opkomst van social media én de negatievere stemming in de samenleving maakt dat wij die dreigingen ook door een andere ‘lens’ zijn gaan bezien. Tot slot gingen burgers van ‘hun’ overheid minder bescherming, meer dreiging en zelfs een ethisch tekort ervaren. In die ontwikkelingen vormt het jaar 2014 een opvallend kantelpunt. Waardoor de Lees verder →

De sneeuwpret van de afgelopen week gaf ons waar we al zolang naar snakten. Afleiding, energie, plezier. Even een breuk met de fixatie op corona. Daarmee deed de natuur waar het kabinet al zo lang aan voorbijgaat: zorgen dat we de coronacrisis vol kunnen houden.Het kabinet hanteert drie wegen om uit de crisis te komen: maatregelen, testen en vaccineren. Maar bij een chronische crisis als deze raken we vermoeid. Loopt ons vermogen terug om met alle onzekerheid, stress en frustratie om te gaan. De avondklokrellen lieten zien waar dat toe kan leiden. Er is dus meer nodig om goed door deze crisis te komen: het voeden van onze veerkracht.

Sluipend 

Drie aspecten zijn daarbij van belang. Allereerst is voor veel groepen de corona-pandemie niet (meer) de grootste bedreiging, maar de manier waarop die op andere terreinen doorwerkt. Corona bedreigt niet alleen onze individuele gezondheid, maar ook die van de Lees verder →

Het verbaast mij dat er nauwelijks discussie is over de vraag of we de verkiezingen nú moeten laten doorgaan. Ik voorzie een ongelijk speelveld, waarin met name meer kwetsbare en minder zelfredzame mensen buiten de boot dreigen te vallen. Het kabinet vraagt het OMT over vanalles te adviseren, behalve over de verkiezingen. Dat zóu de schijn kunnen wekken van een meten met twee maten, wat je in het huidige polariserende landschap moet zien te voorkomen. Dit Is De Dag organiseerde daarover dit debat op Radio 1 tussen OMT-lid Marc Bonten, hoogleraar constitutioneel recht Leonard Besselink en mijzelf. Mij lijkt het om meerdere redenen verstandig de verkiezingen zo’n 3 maanden te verplaatsen. En het OMT moest het kabinet ook maar eens óngevraagd gaan adviseren.

Je kunt de avondklokrellen ook zien als een ‘blessing in disguise’, zei ik gisteravond in Nieuwsuur. De coronacrisis is immers niet alleen een gezondheidscrisis, maar minstens zozeer een psychologische crisis. Die van angst, onzekerheid, stress en frustratie. In dié crisis is een aanpak die gestoeld is op epidemiologische en bestuurlijk-juridische principes gedoemd tekort te schieten: je zult óók rekening moeten moeten houden met sociaal-psychologische mechanismen en processen. En nog specifieker: met veiligheids-psychologische principes. Hoewel ik daar in die zes minuten Nieuwsuur maar een héél klein stukje over kon vertellen raakte ik kennelijk een gevoelige snaar: vandaag word ik via mail, telefoon en social media overstroomd met ondersteunende reacties. Dank daarvoor. Natuurlijk wisten de reaguurders me ook te vinden: een enkeling leek het beter als ik met een BOPZ-machtiging in een gesloten inrichting verdween. Een soort lockdown voor gevorderden dus. Ik zou het bíjna aantrekkelijk vinden…:-)

Het afgelopen halfjaar zou ik mijn dissertatie afmaken. Over veiligheidsbeleving in de 21^ste eeuw. Over hoe deze langzaam verschoof van de klassieke angst voor criminaliteit naar de angst en onzekerheid rond tal van nieuwe dreigingen. Zoals terrorisme, cyber crime of ‘crimmigratie’. In mijn dissertatie laat ik zien langs welke mechanismen een beleving van sociale (on)veiligheid ontstaat, maar vooral ook welke doorwerking deze heeft in de samenleving en wat daarmee het belang is daar wat aan te doen. Ik ga er natuurlijk ook op in wát je dan kunt doen.

Ik had me dit voorjaar net opgesloten om de laatste hoofdstukken te schrijven toen de corona-pandemie toesloeg. Helaas bracht die pandemie een pandemie van angst en onzekerheid in haar kielzog mee. Ik vermoedde al gauw dat het hier om eenzelfde type angsten en onzekerheden gaat als waar ik al zolang mee bezig ben. Met vergelijkbare Lees verder →

Werkers uit politie en gezondheidszorg bewegen zich beide in de frontlijn van de pandemie. Elk in een andere rol, maar toch. Op beide groepen werkers hebben we in het verleden fors bezuinigd, nu moeten zij voor ons de kooltjes uit het vuur halen. We spreken luid onze waardering voor hen uit, opinieleiders kondigen alvast een herwaardering van de werkers uit de publieke sector aan. Een herwaardering die dan vast ook te merken zal zijn in klinkende munt, zo valt tussen de regels door te horen. Ik houd eerlijk gezegd m’n hart vast. Maken we dat immers ook waar in de ongekende recessie die nu op ons af komt? Put your money where your mouth is, zeggen de Britten dan fijntjes. Maar kúnnen en willen we dat ook als de COVID-crisis onder controle is, maar de economische crisis goed op stoom komt?Ik durf er niet op te vertrouwen. Ik zie dat wel als een tikkende tijdbom. Hoe zou ik als zorgmedewerker of als politiemens reageren als ik dan alsnog weer met een kluitje in het riet wordt gestuurd? Als je je al vóór de coronacrisis gemangeld en uitgeperst voelde door personele tekorten, beklemmende bureaucratie of krappe beloning. En je toch weer loyaal op je tenen bent gaan staan om ook deze crisis weer het hoofd te bieden.

Er is nóg een overeenkomst tussen zorg en politie. In de gezondheidszorg heeft de aandacht voor COVID-19 de reguliere zorg een tijdlang verdrongen. De behandeling van ándere kwalen kwam op een fors lager pitje te staan. De capaciteit was er niet voor, Lees verder →